Senior zimą, czyli sposoby na lepszy nastrój

Zima to trudny okres dla osób starszych. I nie chodzi tutaj jedynie o niską temperaturę czy oblodzone drogi i chodniki, ale też o ciemne, krótkie dni. Mała ilość naturalnego światła może powodować pogorszenie nastroju – do głosu dochodzi tak zwana zimowa chandra. Opieka nad seniorem w tym okresie bywa wymagającym zadaniem. O czym pamiętać, zajmując się podopiecznym w zimie? W końcu senior zimą może miewać różne nastroje, jak więc zapewnić mu wsparcie emocjonalne, którego potrzebuje? 

Opieka nad seniorem w zimie 

Podczas pochmurnych, zimowych dni kontakt ze słońcem mamy mocno ograniczony. A warto wiedzieć, że właśnie światło słoneczne reguluje w organizmie poziom melatoniny i serotoniny, hormonów odpowiedzialnych za dobry nastrój. Dlatego zimą częściej czujemy się senni, zmęczeni, brak nam sił, by podejmować jakiekolwiek aktywności. Wbrew pozorom problem ten dotyczy również seniorów. Sezonowa chandra to nie jedyna dolegliwość, z którą muszą się borykać. Starzenie organizmu, choroby przewlekłe, stopniowa utrata samodzielności – to tylko niektóre przykłady codziennych zmartwień osób starszych. Już one same wystarczą, by nastrój podopiecznego się pogorszył. Ciemne, bezsłoneczne dni jedynie pogłębiają poczucie smutku i przytłoczenia psychicznego. 

Co w takiej sytuacji może zrobić osoba pracująca w opiece nad seniorem? Przede wszystkim bacznie obserwować podopiecznego. W ten sposób będziesz w stanie wyłapać pierwsze niepokojące sygnały zimowej chandry. Zwróć uwagę, jak zachowuje się ostatnio senior. Jak reaguje na propozycje aktywności? Chętnie się na nie zgadza, czy wręcz przeciwnie, jest ospały i apatyczny? Śpi dobrze, czy budzi się w nocy lub nie może zasnąć? Czy ma apetyt? Jaki ma ogólny nastrój? Jeśli zauważysz jakieś sygnały alarmowe, postaraj się porozmawiać z podopiecznym na temat tego, co czuje. Bądź delikatna i taktowna, ale jednocześnie otwarcie powiedz, co Cię niepokoi. Empatia jest tu bardzo ważna, gdyż osoby starsze niechętnie mówią o swoich uczuciach. Obawiają się, że w ten sposób staną się ciężarem dla otoczenia.  

Zimowe aktywności fizyczne i umysłowe 

Dobrym sposobem na poprawę humoru w zimie jest aktywność na świeżym powietrzu. Regularny ruch powoduje wydzielanie endorfin, czyli hormonów wpływających na samopoczucie, a przebywanie na świeżym powietrzu poprawia odporność. Niech więc nieco niższa temperatura czy zachmurzone niebo nie będą przeszkodą do wyjścia. Jeśli jednak jest silny mróz, wiatr, pada mocny śnieg lub deszcz, lepiej pozostać w domu. Jaka aktywność będzie najlepsza dla Twojego podopiecznego? Warto spróbować chociażby zwykłego spaceru. Innym, równie dobrym pomysłem będzie nordic walking, czyli chodzenie z kijkami. Jest ono coraz popularniejsze wśród osób starszych, i trudno się dziwić. Ten rodzaj ruchu wzmacnia mięśnie całego ciała, pozwala zachować sprawność stawów i hartuje organizm. A jeśli Twój podopieczny ma taką możliwość, zachęć go do treningu na siłowni plenerowej. Już kilka prostych ćwiczeń gimnastycznych pomoże mu zachować zdrowie i dobry humor. 

A co zrobić, gdy aura za oknem nie sprzyja spacerom? Wtedy wolny czas można poświęcić na rozrywki umysłowe. Doskonale sprawdzą się tutaj popularne gry planszowe: szachy, warcaby, chińczyk, domino. Być może senior ma ulubioną grę, w którą chętnie grywał przed laty? Poproś go, by wyjął planszę i objaśnił Ci zasady. Będzie to dla niego okazja nie tylko do przywołania miłych wspomnień, ale też do poćwiczenia pamięci. Ciekawym pomysłem są też gry karciane, krzyżówki, rebusy, łamigłówki, sudoku czy układanie puzzli. Warto skupić się na tym, co lubi podopieczny i za każdym razem pytać go, na jaką aktywność miałby ochotę. Może się zdarzyć, że najchętniej po prostu porobiłby coś sam. W takim przypadku możesz namówić go do „odkurzenia” starego hobby. Malowanie, rysowanie, wycinanie, robienie na drutach, gotowanie – każda aktywność będzie idealna na zimowe popołudnie. Niektóre osoby starsze uwielbiają nowe wyzwania. Takiemu podopiecznemu warto zaproponować nowoczesne hobby, jak fotografia, zajęcia komputerowe czy dekoracja ciast. Nic nie daje takiej satysfakcji, jak zdobycie nowej umiejętności. 

Dieta to podstawa zimowej opieki nad seniorem 

Opieka nad seniorem podczas zimowych miesięcy oznacza dodatkowe wyzwania. Jednym z nich jest utrzymanie seniora w dobrym zdrowiu i samopoczuciu. A to niełatwe, gdy za oknem mróz, wiatr czy zimny deszcz. Twoim sprzymierzeńcem w tym zadaniu będzie przede wszystkim zdrowa dieta. Staraj się zawrzeć w niej wszystkie składniki odżywcze, które są potrzebne seniorowi podczas zimnych dni. Będą to chociażby: 

• Kwasy tłuszczowe omega-3 – wspierają odporność, pozytywnie wpływają na pracę mózgu oraz wspomagają redukcję objawów depresji. Można je znaleźć w tłustych rybach (łosoś, halibut, makrela, sardynki). Bogatym źródłem kwasów omega-3 są też: olej lniany, siemię lniane, nasiona chia oraz orzechy włoskie. 

• Witamina B12 – pozytywnie oddziałuje na mózg i układ nerwowy. Jest obecna wyłącznie w produktach pochodzenia zwierzęcego: mięsie, jajach, mleku, serach czy jogurtach. 

• Witamina D – to właśnie jej niedobór najczęściej przyczynia się do gorszego nastroju. Można zwiększyć jej poziom w organizmie na dwa sposoby. Pierwszy – ekspozycja na słońce – jest najskuteczniejszy, ale w zimie trudno dostępny. Dlatego w chłodniejszych miesiącach warto skupić się na dostarczeniu jej wraz z pożywieniem. Ma to znaczenie zwłaszcza w przypadku seniorów, u których proces wytwarzania witaminy D przez skórę jest utrudniony. Co powinno znaleźć się w menu osoby starszej? Głównie wspomniane już wcześniej tłuste ryby, ale też jaja, produkty mleczne, oleje roślinne i podroby. Dobrze jest też skonsultować się z lekarzem i oznaczyć poziom witaminy D w organizmie. Być może potrzebna będzie dodatkowa suplementacja. 

• Cynk – odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego. Jego źródłem jest mięso, wątróbka i sery żółte, a także warzywa kapustne, strączkowe i pomidory. Cynk znajdziemy też w pełnoziarnistych produktach zbożowych, orzechach, nasionach i grzybach. 

Codzienne przyzwyczajenia w walce z zimową chandrą 

W opiece nad seniorem ważny jest stały plan dnia. Rutyna daje osobie starszej poczucie bezpieczeństwa. Posiłki podawaj o tych samych porach, zadbaj, by podopieczny kładł się do łóżka o konkretnej godzinie. W plan dnia wpleć też drobną przyjemność, jak poranne czytanie książek czy poobiedni spacer po ogródku. 

Sezonowe obniżenie nastroju może dotknąć każdego. Warto jednak codziennie obserwować seniora i sprawdzać, czy jego samopoczucie się poprawia. Jeśli od dłuższego czasu jest smutny, niechętny do aktywności i nic go nie cieszy, dobrze będzie zasięgnąć porady specjalisty. Być może za samopoczuciem podopiecznego kryje się poważniejszy problem, wymagający uwagi i leczenia. Nie bój się skonsultować w tej sprawie z lekarzem albo psychologiem. Niestety, depresja atakuje także w podeszłym wieku. Nie można dać jej wygrać.