Opieka nad seniorem zimą – wyzwania i rozwiązania

Miesiące zimowe to czas, w którym seniorzy i ich opiekunowie stają przed dużymi wyzwaniami. Trzeba bowiem przygotować delikatny organizm podopiecznego na chłód i krótsze dni oraz chronić go przed sezonowymi infekcjami. Opieka nad seniorem zimą nie jest łatwa – dlatego przygotowaliśmy dla Ciebie specjalny poradnik. Znajdziesz w nim przydatne wskazówki oraz proste rozwiązania, które pomogą Ci zadbać o komfort i bezpieczeństwo w pracy.

Komfort i ciepło: podstawa zimowej opieki nad seniorem 

Twój podopieczny źle znosi pierwsze mrozy i z utęsknieniem wypatruje wiosny? Nie on jeden – wielu jego rówieśników czuje się podobnie. Osoby starsze mają zwiększoną wrażliwość na niskie temperatury i niekorzystne warunki atmosferyczne. Łatwiej zapadają na infekcje sezonowe, trudniej im utrzymać ciepłotę ciała, a śliskie chodniki zniechęcają ich do wyjścia na zewnątrz. To prowadzi do poczucia izolacji społecznej, a nawet do wystąpienia sezonowej depresji. Pogoda, którą my damy radę jakoś przetrwać, dla nich jest niezwykle męcząca. Warto więc w zimowych miesiącach jeszcze bardziej zatroszczyć się o podopiecznego. Kluczem do sukcesu będzie całościowe, czyli tak zwane holistyczne, podejście do seniora. Jego najważniejsze elementy to zapewnienie ciepła i komfortu, niezależnie od temperatury i aury za oknem. 

Zacznijmy od kwestii najważniejszej: ubioru. Zimą podopieczny powinien ubierać się na cebulkę, czyli warstwowo. Pierwsza warstwa, bazowa, musi przylegać do ciała i odprowadzać pot oraz wilgoć. Doskonałym wyborem na spacer będzie bielizna termiczna, a w domu bawełniany podkoszulek i wygodne getry. Kolejna warstwa, izolacyjna, ma zatrzymywać ciepło. Tutaj sprawdzą się wełniane swetry, ciepłe polary i nieprzemakalne spodnie. Idealna odzież domowa to nieco grubsza bluzka oraz dresowe spodnie. Wychodząc na spacer, nie zapomnijcie o warstwie zewnętrznej, a mianowicie o ciepłej, wodoodpornej kurtce z kapturem. Jeśli senior jeździ na wózku, możesz przykryć go dodatkowo kocem albo specjalnym śpiworem. A gdy będzie mu zimno w domu, zamiast kurtki warto założyć wełnianą kamizelkę. Wróćmy jednak jeszcze do spaceru, gdyż seniorowi potrzebne będą ciepłe akcesoria. Zimą zawsze trzeba mieć ze sobą ciepłą czapkę, szalik i rękawiczki. Dopasuj też podopiecznemu buty – powinny być wodoodporne i mieć antypoślizgową podeszwę.  

Temperatura w domu podopiecznego 

Kolejnym aspektem dbania o zdrowie seniora w zimie jest optymalna temperatura w domu. Pamiętaj, że osoby starsze są bardziej wrażliwe na chłód i mogą marznąć w temperaturze, która Tobie wydaje się idealna. Lekarze zalecają, by w domu starszej osoby było około 20-21°C. W łazience temperatura może być nieco wyższa, nawet do 23°C, a w sypialni niższa, 18-19°C. Dlatego dobrze jest zainstalować w powyższych pomieszczeniach termometr pokojowy. To proste urządzenie pozwoli Ci kontrolować temperaturę i sprawdzać, czy dom równomiernie się ogrzewa. Zasugeruj też rodzinie sprawdzenie okien i drzwi – być może trzeba będzie je uszczelnić. Nie zapominaj o wietrzeniu pomieszczeń; nawet w zimie wymiana powietrza w domu jest konieczna. Niech to jednak będą krótkie i intensywne sesje, które odświeżą pomieszczenie, ale go nie wychłodzą. Lepiej unikać nagłych zmian temperatury, które mogłyby zaszkodzić zdrowiu osoby starszej. 

Zimowa dieta osoby starszej 

Chłodne miesiące często wymagają ułożenia odpowiedniego menu dla seniora. Zmiany są konieczne, by utrzymać podopiecznego w zdrowiu i budować jego odporność. W zimie organizm zużywa więcej energii na ogrzanie się – trzeba mu zatem pomóc. Przydatne będą: 

• Ciepłe posiłki: ugotuj seniorowi ulubioną zupę krem, a na drugie danie podaj gulasz lub kaszę z warzywami. Taki obiad nie tylko dobrze smakuje, ale i doskonale rozgrzewa po zimowym spacerze. Do picia możesz podawać herbatę z sokiem malinowym, goździkami, pomarańczą czy cynamonem. 

• Pełnoziarniste produkty – są bogate w węglowodany złożone, które dostarczają energii na długie godziny. 

• Sezonowe warzywa – zimą będą to brokuły, marchew, kapusta i dynia. 

• Tłuste ryby morskie – są cennym źródłem kwasów omega-3, wspierających odporność i mających działanie przeciwzapalne. 

• Probiotyki – mowa oczywiście o tych naturalnych, jak jogurty czy kefiry. Przyczyniają się do wzmocnienia flory bakteryjnej jelit, a to z kolei działa pozytywnie na odporność organizmu. 

• „Babcine” sposoby na odporność – czyli znane nam wszystkim czosnek, cebula, miód, imbir i cytryna. To smaczny i zdrowy dodatek do dań i napojów. 

Witaminy dla odporności seniora 

Posiłki, które podajesz podopiecznemu, powinny być bogate w witaminy i minerały. Wiele z nich działa budująco na odporność. Mowa tutaj chociażby o witaminie C, którą znajdziesz w owocach cytrusowych, brokułach, papryce i kiszonej kapuście. Witaminy D, również kluczowej dla odporności, nie da się niestety dostarczyć z pożywieniem. Można ją co prawda znaleźć na przykład w rybach morskich, ale ta ilość nie pokryje dziennego zapotrzebowania seniora. Warto więc skonsultować się z lekarzem – być może potrzebna będzie suplementacja. Innymi niezbędnymi w zimie składnikami odżywczymi są witamina E (orzechy, nasiona, oleje roślinne), cynk, selen oraz żelazo. Głównym źródłem witamin powinna być zbilansowana dieta. Jeżeli jednak podopieczny ma problem z przyswajaniem niektórych składników, warto rozważyć suplementację. 

Opieka nad osobą starszą: zimowe aktywności 

Chłód za oknem wcale nie musi oznaczać końca aktywności na dworze. Wręcz przeciwnie: ruch na świeżym powietrzu znakomicie wzmacnia odporność. Wystarczy dostosować rodzaj aktywności do warunków atmosferycznych oraz do możliwości seniora. Dobrym wyjściem będzie nawet krótki, spokojny spacer. Pamiętaj, żeby odpowiednio ubrać podopiecznego i zadbać o to, by założył buty z antypoślizgową podeszwą. Jeżeli stan zdrowia osoby starszej na to pozwala, możecie wspólnie wybrać się na spacer z kijkami, czyli nordic walking. A gdy aura zupełnie nie zachęca do wyjścia z domu, postaw na trening pod dachem. Skup się na prostych ćwiczeniach na rozciąganie i wzmacnianie mięśni oraz na poprawę równowagi. Bardziej zaawansowanym treningiem okaże się tai chi albo joga dla seniorów, które warto praktykować pod okiem profesjonalnego trenera. Innym rodzajem zimowej aktywności, która poprawia odporność, jest pływanie oraz aqua aerobik. Zawsze dostosuj typ oraz intensywność ćwiczeń do możliwości seniora oraz do warunków na zewnątrz. Jeśli drogi i chodniki są bardzo oblodzone, warto zdecydować się na trening pod dachem. 

Jak zapobiegać hipotermii u seniora? 

Wychodząc zimą na zewnątrz, dobrze jest co jakiś czas sprawdzać, czy podopiecznemu jest ciepło. Hipotermia u osób starszych nie zdarza się wcale tak rzadko – w podeszłym wieku zmniejsza się zdolność do regulowania temperatury ciała. Z tego powodu seniorzy są bardziej narażeni na wychłodzenie organizmu. Regularnie upewniaj się, że podopieczny nie ma objawów wychłodzenia (drżenie z zimna, dezorientacja, blada skóra). Skracaj czas trwania spacerów, jeśli temperatura na zewnątrz jest bardzo niska. Po powrocie do domu rozgrzej seniora ciepłym posiłkiem lub herbatą. I pamiętaj, że hipotermia może wystąpić nawet w domu, zwłaszcza jeśli podopieczny jest osobą leżącą albo ma problemy ze zdrowiem. Jeśli podejrzewasz hipotermię: 

• zaprowadź osobę starszą do ciepłego miejsca. Jeśli to konieczne, zdejmij jej mokre ubrania; 

• przykryj ją ciepłym kocem (zwłaszcza tułów); 

• jeśli senior jest przytomny, podaj mu ciepły, ale nie gorący napój; 

• unikaj bezpośredniego ogrzewania ciała (np. gorącego prysznica), by nie spowodować szoku termicznego; 

• jeżeli temperatura ciała podopiecznego spadła poniżej 35°C, wezwij pogotowie. 

Hipotermia jest realnym zagrożeniem dla seniorów. Dlatego dobrze, gdy opiekunka pracująca w Niemczech zna jej objawy i potrafi odpowiednio zareagować w razie konieczności. Warto pamiętać, że każdy senior ma inne odczucie ciepła, odrębne wymagania czy objawy chorób. Zadaniem opiekunki jest więc takie dostosowanie zimowej opieki do osoby starszej, by ta czuła się komfortowo. 

 

Źródła: 

[1] https://www.gov.pl/web/psse-swidwin/jak-dbac-o-seniora-zima 

[2] https://zdrowy-senior.org/jak-dbac-zima-o-zdrowie-starszej-osoby