Praca w opiece w Niemczech to specyficzny zawód. Zajmujesz się bowiem żywym człowiekiem, który często na dodatek jest osobą starszą i schorowaną. Do Twoich zadań należy nie tylko pomaganie mu w codziennych czynnościach, ale też podnoszenie go na duchu. A to nie jest proste, zwłaszcza gdy senior zmaga się z chorobami fizycznymi czy psychicznymi. Przygotowaliśmy dziś kilka wskazówek, dzięki którym będzie Ci łatwiej wspierać podopiecznego na duchu.
Zrozumieć starzenie, czyli emocje seniora
Postępujący proces starzenia wiąże się z wieloma, często nieprzyjemnymi, emocjami. Mogą one w znacznym stopniu wpływać na codzienne samopoczucie osoby starszej. Są to na przykład:
- Niepewność i strach – senior nie wie, co przyniesie jutro, czy jego stan zdrowia znacznie się nie pogorszy. Boi się utraty zdolności fizycznych, a co za tym idzie, niezależności.
- Smutek – często wiąże się z utratą bliskich osób, świadomością, że śmierć zabiera kolejnych jego przyjaciół i znajomych. Na dodatek senior czuje, że nie jest w stanie wykonywać czynności, które kiedyś przychodziły mu bez wysiłku i dawały radość.
- Poczucie braku kontroli – pogarszający się stan zdrowia, brak pracy czy ciekawych zajęć, zmiany w bliskich relacjach, trudności w byciu aktywnym społecznie sprawiają, że osoba starsza czuje, iż nie ma już kontroli nad swoim życiem.
Wszystkie te emocje wpływają na to, jak senior zachowuje się na co dzień. Jeżeli więc osoba starsza stała się nieprzyjemna i niechętnie współpracuje, warto postarać się ją zrozumieć. Opieka w Niemczech jest nie tylko pracą fizyczną i pomaganiem seniorowi w codziennych czynnościach. Opiekunka powinna być dla niego przede wszystkim wsparciem mentalnym. To ona spędza z podopiecznym najwięcej czasu, zna jego bolączki i dylematy. Co możesz zrobić, by codzienność stała się dla seniora łatwiejsza? Po pierwsze, zrozumieć sam proces starzenia i to, co w związku z nim dzieje się w organizmie. Dowiedzieć się, jak fizyczne zmiany wpływają na psychikę osoby starszej. Po drugie, aktywnie słuchać seniora i okazywać mu empatię, zwłaszcza w trudnościach emocjonalnych. Dostosuj też formę opieki do potrzeb podopiecznego. Jeśli jest w stanie wykonać jakąś czynność, pozwól mu na to – w ten sposób zachowa on poczucie kontroli. Stwórz seniorowi stabilne i przyjazne środowisko, które da mu poczucie bezpieczeństwa i złagodzi niepokój. Jednocześnie zachęcaj go do spotkań z bliskimi, do uczestnictwa w lokalnej społeczności, do szukania towarzystwa. A jeżeli seniorowi trudno jest poradzić sobie z emocjami, nie bój się zaproponować konsultacji ze specjalistą.
Codzienne wsparcie opiekunki osoby starszej
Wymienione wyżej działania opierają się głównie na rozmowie i wzajemnym zrozumieniu. Czy jednak na tym wsparcie opiekunki się kończy? Niekoniecznie. Codziennie możesz wspierać seniora poprzez:
- zapewnienie odpowiedniego leczenia, w tym zmniejszania dolegliwości bólowych,
- wprowadzenie zdrowej, zbilansowanej diety,
- dostosowanie mieszkania do potrzeb podopiecznego,
- włączenie do planu dnia aktywności fizycznej.
Każdy z tych punktów może pomóc w poprawieniu samopoczucia osoby starszej. Z pewnością zdrowa dieta, bogata w witaminy i minerały, pozytywnie wpłynie na nastrój seniora. Pamiętaj tylko, by była dopasowana do jego potrzeb i ewentualnych alergii. Staraj się przygotowywać smaczne i atrakcyjnie wyglądające posiłki, które podopieczny chętnie zje. Jeśli nie jesteś pewna, jakie produkty senior powinien wykluczyć z diety, poradź się lekarza lub dietetyka. Nie zmuszaj też osoby starszej do jedzenia czegoś, czego zdecydowanie nie lubi.
Jak jeszcze możesz na co dzień polepszyć nastrój seniora? Dobrym pomysłem będzie zachęcenie go do ruchu. Jeżeli nie wiesz, na co dokładnie podopieczny może sobie pozwolić, skonsultuj się z fizjoterapeutą lub lekarzem pierwszego kontaktu. Na początek wystarczy lekka gimnastyka w domu oraz codzienny spacer. Już 30 minut ruchu każdego dnia da dobre efekty. Wspólnie wybierzcie aktywność, która sprawi podopiecznemu przyjemność i wprowadźcie ją na stałe do planu dnia.
Dbaj również o otoczenie osoby starszej. Odsłonięcie rolet z rana i wpuszczenie do domu światła słońca, wywietrzenie sypialni przed snem, świeża pościel i wyprane ubrania – takie proste rzeczy mogą poprawić nastrój seniora. Opiekujesz się osobą leżącą? Zadbaj o to, by codziennie zmieniała piżamę na wygodny, domowy strój.
Zaspokojenie podstawowych potrzeb jest konieczne do poprawienia samopoczucia, ale często nie wystarcza. Trzeba zadbać również o sprawy duchowe, jak potrzeba akceptacji, przyjaźni, przynależności do grupy. Jeżeli więc opiekunka jest w stanie zaprzyjaźnić się ze swoim podopiecznym, z pewnością przyczyni się do polepszenia jego nastroju. Nie zawsze jednak jest to możliwe, więc czasami musi wystarczyć szacunek, sympatia, akceptacja i poświęcenie czasu na rozmowę. Potrzebę przyjaźni można za to zrealizować, zachęcając seniora do spotkań ze znajomymi i rodziną. Jeśli chce brać udział w mszach w pobliskim kościele albo w zebraniach klubu seniora, warto mu to ułatwić.
Daj seniorowi odczuć, że jest potrzebny i ważny
Zapewne choć raz widziałaś grafikę przedstawiającą piramidę potrzeb Maslowa. Na samym jej szczycie widnieje potrzeba samorealizacji. Mowa tutaj o rozwijaniu zainteresowań, szlifowaniu talentów, rozwoju osobistym i duchowym, potwierdzeniu własnej wartości. Czy opiekunka może pomóc seniorowi w zaspokajaniu tej potrzeby? Jak najbardziej. Dobrym pomysłem jest kibicowanie mu, gdy chce wrócić do dawnych zainteresowań, towarzyszenie mu w ich realizacji. Pamiętaj, że podopieczny jest osobą starszą lub też schorowaną. Być może trzeba będzie pomóc mu w pewnych czynnościach. A co zrobić, jeśli ze względu na stan zdrowia senior musi całkowicie zrezygnować z dawnego hobby? Warto podsuwać mu inne – kto wie, może znajdzie wśród nich swoją nową pasję.
I na koniec najważniejsze: niech osoba starsza czuje, że jest szanowana i wartościowa. Seniorzy często bowiem czują się odsunięci na boczny tor; mają poczucie, że nie nadążają za współczesnym światem i za młodszymi członkami rodziny. W efekcie zaczynają postrzegać samych siebie jako ciężar dla bliskich. Jak sobie z tym poradzić? Staraj się włączać podopiecznego w domowe obowiązki, pytać go o radę czy wskazówki. Doceniaj każdą opinię, nawet jeśli nie zgadza się z Twoją. Oprócz tego słuchaj seniora, gdy chce o czymś opowiedzieć, a jeśli próbuje wykonać jakąś czynność, chwal go za to. I zawsze bądź otwarta na to, co mówi osoba starsza, zwłaszcza jeśli komunikuje swoje potrzeby. Senior sam powie Ci, czego mu aktualnie brakuje.
Źródła:
[1] Anna Grzanka-Tykwińska, Kornelia Kędziora-Kornatowska Znaczenie wybranych form aktywności w życiu osób w podeszłym wieku: https://gerontologia.org.pl/wp-content/uploads/2016/05/2010-01-3.pdf
[2] Ewa Babicz-Zielińska, Joanna Bartkowicz, Magdalena Tańska Jakość życia osób starszych i jej determinanty: https://wydawnictwo.pttz.org/wp-content/uploads/pelne_zeszyty/full_2021281126.pdf#page=53
