Utrata apetytu u osoby starszej

Utrata apetytu u osoby starszej nie jest wcale rzadkim zjawiskiem. Wśród osób starszych często obserwuje się utratę łaknienia, a problem ten ma różne przyczyny. Zarówno naturalne w tym wieku zmiany fizjologiczne, jak i choroby czy leki, mogą wpływać na apetyt podopiecznego. Zadaniem opiekunki pracującej w Niemczech jest więc nie tylko zachęcenie seniora do jedzenia, ale i poznanie powodów utraty apetytu. W poniższym tekście znajdziesz skarbnicę wiadomości na temat żywienia i apetytu osób starszych. Zapraszamy do lektury! 

Brak apetytu u seniora: przyczyny i choroby 

Wiele opiekunek zadaje sobie pytanie: dlaczego mój podopieczny nie chce jeść? Warto wiedzieć, że brak apetytu u osoby starszej może mieć różne podłoża. Wraz z upływem lat w organizmie zachodzą zmiany, które wpływają na odczuwanie smaków i zapachów (zazwyczaj je zmniejszają). W efekcie senior może nie mieć ochoty na jedzenie. Niektóre czynniki, jak ubytki zębów albo choroby dziąseł, utrudniają żucie i przełykanie, co również przekłada się na niechęć do przyjmowania pokarmu. Fizjologiczne przyczyny braku apetytu to jednak nie wszystko – istnieją również psychologiczne. Zaliczamy tu chociażby samotność, brak motywacji, a przede wszystkim depresję. Ważne, by opiekunka i rodzina seniora mieli świadomość, że może on mieć tego typu problemy. Wtedy łatwiej będzie zareagować nie tylko na niepokojące zmiany w apetycie, ale też na wszelkie inne symptomy choroby. 

A jeśli już mowa o chorobach – jakie schorzenia wpływają na brak apetytu u starszych osób? Są to chociażby choroby o charakterze przewlekłym, ale też te, które pojawiają się nagle i wymagają natychmiastowej interwencji lekarskiej. Należą do nich choroby atakujące układ pokarmowy: zapalenie żołądka, wrzody żołądka, choroba refluksowa. Każda z nich wiąże się z przykrymi dolegliwościami, bólem, dyskomfortem i zmęczeniem. Na dodatek kuchnia niemiecka jest dość ciężka i może nasilać dolegliwości. To wszystko powoduje, że senior odmawia zjedzenia posiłku. Inne schorzenia, które wpływają na apetyt podopiecznego, to choroby serca, szczególnie niewydolność serca. Wiąże się z nią uczucie zmęczenia i braku energii, dlatego osoba starsza nie ma siły jeść. Także przewlekła choroba nerek może skutkować utratą apetytu. W jej wyniku w organizmie gromadzą się toksyny, których nie jest on w stanie samodzielnie wydalić. Na apetyt wpływają również choroby o charakterze psychologicznym, jak demencja czy depresja. 

Co zrobić, gdy senior nie chce jeść? 

Jeśli Twój podopieczny nie ma apetytu, nie wmuszaj w niego pokarmów na siłę. Staraj się za to zachęcić go do jedzenia, nawet w nieco „okrężny” sposób. Jak to zrobić? Po pierwsze, niech posiłkom towarzyszy przyjazna, wesoła atmosfera. Jedzcie wspólnie, przy jednym stole, rozmawiając ze sobą. Jeżeli jest taka możliwość, zaproś rodzinę seniora albo jego przyjaciół na kawę, kolację lub obiad. Jedzenie jest czynnością społeczną – od stuleci wydarzeniom rodzinnym towarzyszył suto zastawiony stół. Do dziś domownicy spotykają się na posiłkach, gdyż czasem jest to jedyny moment w ciągu dnia, gdy mogą pobyć wszyscy razem. O ile senior wyraża na to zgodę, możecie wspólnie przekształcić zwykły obiad w towarzyskie spotkanie. Wybierzcie razem potrawy, które podacie na stół i przygotujcie je wspólnie. Zaangażuj też podopiecznego w zakupy spożywcze. Idźcie razem do sklepu, przygotujcie listę produktów do kupienia. Zadbaj, żeby w koszyku znalazły się potrawy i składniki, które senior lubi. 

Problemy z apetytem mogą się też wiązać ze stanami chorobowymi, kiedy to osoba starsza ma trudności z żuciem i połykaniem. Wtedy najlepszym wyjściem będzie zmiana konsystencji posiłków. Podawaj zupy kremy, musy warzywne i owocowe, a stałe potrawy miksuj na purée. Niech posiłki będą mniejsze, ale podawane częściej. Wtedy jedzenie przestanie być przytłaczającą czynnością. Dowiedz się też, czy senior nie cierpi na alergię bądź nietolerancję pokarmową. Być może trzeba będzie skontaktować się z lekarzem oraz z dietetykiem. Specjaliści dobiorą seniorowi odpowiednią dietę i ustalą plan posiłków. 

Pamiętaj też o odpowiednim nawodnieniu. Osoby starsze często nie odczuwają pragnienia, dlatego mogą zapominać o piciu wody. Dbaj, aby w zasięgu ręki podopiecznego zawsze była szklanka z wodą i zachęcaj go do korzystania z niej. W chłodniejszych miesiącach regularnie proponuj mu na przykład herbatę. 

Jeżeli brak apetytu seniora ma podłoże medyczne, nie zapominaj o regularnych kontrolach lekarskich. Badania za to warto wykonać w każdej chwili, zwłaszcza gdy nie wiesz, skąd u podopiecznego niechęć do jedzenia. Stała współpraca z lekarzem i dietetykiem pozwoli znacząco zredukować, a nawet i całkowicie pozbyć się problemów z łaknieniem. 

Sposoby na brak apetytu u podopiecznego 

Opieka nad seniorem, który stracił apetyt, nie jest łatwa. Jeśli Twój podopieczny niechętnie patrzy na talerz pełen jedzenia, postaraj się dowiedzieć, co nim kieruje. Jak już wcześniej wspominaliśmy, przyczyn może być wiele, w tym ból i dolegliwości wywołane chorobami. Nie należy więc obwiniać seniora, ale skupić się na rozwiązaniu problemów. Oto kilka rad, które mogą Ci w tym pomóc. 

• Dopasuj posiłki do upodobań podopiecznego. Niech na talerzu znajdą się smaki, które senior najbardziej lubi. Bierz pod uwagę jego preferencje dotyczące tekstur posiłków, przypraw, zapachów. 

• Siadaj razem z seniorem do jedzenia. Unikaj sytuacji, w których najpierw podopieczny je sam posiłek, a kiedy już pójdzie na drzemkę, Ty szybko zjadasz swoja porcję. Niech obiad czy kolacja staną się okazją do rozmów i wspólnego spędzania czasu. W ten sposób poprawisz osobie starszej nastrój i być może sprawisz, że będzie chętniej jadła. 

• Posiłki podawaj regularnie – najlepiej o tych samych godzinach. 

• Zachęcaj seniora do aktywności fizycznej. Ruch poprawia trawienie i wzmaga apetyt. 

• Bądź w kontakcie z lekarzem i dietetykiem, zwłaszcza gdy podejrzewasz, że problemy z apetytem mogą mieć podłoże chorobowe. 

Jako opiekunka w Niemczech masz duży wpływ na to, jak wygląda codzienne życie seniora. To duża odpowiedzialność, ale i spora szansa na sukces. To dzięki Tobie podopieczny może pożegnać problemy z apetytem – kluczowe jest tu empatyczne podejście, spokój, otwartość na rozmowy. I przede wszystkim zrozumienie potrzeb i obaw osoby starszej. Twoje starania oraz wsparcie rodziny seniora mogą znacznie poprawić jakość jego życia. 

 

Źródła: 

[1] Monika Ziętarska, Sylwia Małgorzewicz, Postępowanie żywieniowe u osób starszych w podstawowej opiece zdrowotnej 

[2] https://journals.viamedica.pl/postepy_zywienia_klinicznego/article/view/98376/77042 

[3] https://dietetycy.org.pl/pobudzenie-apetytu/