Senior z cukrzycąCukrzyca jest podstępną chorobą, a opieka nad podopiecznym cierpiącym na nią to wyzwanie. Podejmując pracę w niemieckiej opiece, warto się na nie przygotować – dziś już niemal 40% osób w podeszłym wieku choruje na cukrzycę. Niestety, choroba ta często rozwija się w ukryciu, a brak jednoznacznych objawów o niczym nie świadczy. Jak rozpoznać cukrzycę u seniora, rozróżnić jej typy i podjąć odpowiednie działania? Oto kilka wskazówek dla opiekunki osoby starszej, której wyzwaniem jest senior z cukrzycą.
Rodzaje cukrzycy i jej objawy
Lekarze wyróżniają kilka typów cukrzycy, ale najpopularniejsze są dwa z nich: cukrzyca typu 1 i typu 2. Pierwsza z nich dotyczy raczej młodych ludzi i dzieci, a u seniorów pojawia się stosunkowo rzadko. W jej przebiegu trzustka całkowicie przestaje pracować, a co za tym idzie, wydzielać insulinę – hormon regulujący poziom cukru we krwi. Chory musi samodzielnie dostarczać insulinę do organizmu, najczęściej za pomocą wkłuć albo pompy insulinowej. Natomiast cukrzyca typu 2, czyli tak zwana insulinoniezależna, jest związana ze stopniowym zmniejszaniem wydzielania hormonu. Dotyczy ona częściej osób starszych, często rozwija się w ukryciu przez wiele lat. Nierzadko jest ściśle powiązana z otyłością, zwłaszcza brzuszną, a na początku łatwo ją uregulować dietą i aktywnością fizyczną. Jednak wraz z upływem czasu konieczne staje się stosowanie leków przeciwcukrzycowych. Cukrzyca typu 2 może współistnieć z nadciśnieniem albo hiperlipidemią.
Objawy cukrzycy obserwowane u osób starszych mogą znacznie różnić się od tych występujących u młodszych osób. Dodajmy, że często są one nietypowe, a takie symptomy łatwo przeoczyć lub niechcący przypisać innym chorobom. Mowa tu na przykład o:
- zmęczeniu i osłabieniu,
- problemach z pamięcią i koncentracją,
- zmianach nastroju,
- częstych infekcjach układu moczowego i skóry,
- kłopotach z gojeniem ran,
- zaburzeniach widzenia,
- uczuciu suchości w ustach i większym pragnieniu,
- częstomoczu,
- nagłej utracie wagi, mimo dużego apetytu,
- mrowieniu i drętwieniu kończyn.
Zadaniem opiekunki jest uważna obserwacja podopiecznego. Tylko w ten sposób można dostrzec niepokojące objawy – zwłaszcza, jeśli jeszcze chwilę temu wszystko było w porządku. Nie bagatelizuj niczego, co zwróci Twoją uwagę. Każdą niepokojącą zmianę warto skonsultować z lekarzem, tak by móc jak najszybciej wykryć ewentualną chorobę i rozpocząć leczenie.
Dlaczego cukrzyca jest tak niebezpieczna?
Cukrzyca to choroba bezpośrednio zagrażająca zdrowiu, a nawet życiu chorego. Oczywiście jeżeli leki są dobrze dobrane, a podopieczny pamięta o ich zażywaniu i stosuje zaleconą dietę, nic nie powinno się dziać. Dobrze jednak zawsze być przygotowanym na nagłe, niespodziewane sytuacje. Mowa tutaj o hipoglikemii i hiperglikemii. Opiekunka powinna umieć rozpoznać te stany i odpowiednio szybko zareagować. W każdej z tych sytuacji liczy się czas.
Hiperglikemia i hipoglikemia w cukrzycy
Hipoglikemia – niski poziom cukru we krwi – objawia się drżeniem rąk, potami, zawrotami głowy i dezorientacją. Może dojść do znacznego osłabienia, a w skrajnych przypadkach nawet do utraty przytomności. W takiej sytuacji należy podać seniorowi coś słodkiego. Może to być kostka cukru, sok owocowy (pomarańczowy, jabłkowy) albo specjalny żel glukozowy. Ważne, by produkt ten zawierał dużą ilość cukru, ale bez tłuszczu. Nie nadają się więc batoniki, ciastka czy inne sklepowe słodycze. Tłuszcz spowalnia bowiem wchłanianie glukozy do organizmu, a chodzi nam przecież o to, by jej poziom szybko się podniósł. Jeżeli chory stracił przytomność, wezwij pogotowie ratunkowe.
Hiperglikemią nazywamy zbyt wysoki poziom cukru we krwi. Do objawów należy wzmożone pragnienie, częste oddawanie moczu, uczucie suchości w ustach, nudności, bóle brzucha i zmęczenie. W takich przypadkach najlepiej skonsultować się z lekarzem. Jeśli senior z cukrzycą przyjmuje na stałe insulinę i radzi sobie z tym sam, przypomnij mu o niej. Przypilnuj też, by zażył odpowiednią dawkę, aby uniknąć nagłego i znacznego spadku cukru.
Podstawą w opiece nad seniorem z cukrzycą jest regularne monitorowanie poziomu cukru we krwi. Jako opiekunka domowa nie możesz tego robić – warto więc upewnić się, że podopieczny potrafi zmierzyć cukier samodzielnie albo codziennie przychodzi do niego pielęgniarka. Także bliscy seniora mogą mu pomagać w pomiarach. Ciekawym i coraz popularniejszym rozwiązaniem jest sensor do monitorowania poziomu glukozy we krwi. To specjalny dysk, który należy przyczepić do ramienia i połączyć z aplikacją w smartfonie. Urządzenie sprawdza poziom cukru na bieżąco i informuje, jeśli dzieje się coś niepokojącego. Sensor działa nawet do dwóch tygodni.
Codzienna opieka nad seniorem z cukrzycą
O co powinna dbać opiekunka osoby starszej chorej na cukrzycę? Przede wszystkim o przestrzeganie diety i ruch. Posiłki powinny być zbilansowane i dostosowane do potrzeb seniora, o obniżonej zawartości cukru i niskim indeksie glikemicznym. Należy też ograniczać produkty wysoko przetworzone. Zachęcaj podopiecznego do jedzenia warzyw, pełnoziarnistych produktów zbożowych, chudego drobiowego mięsa, ryb i produktów mlecznych. Jeśli chodzi o aktywność fizyczną, sprawdzą się codzienne spacery, a także ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie. Zawsze należy badać poziom cukru przed i po wysiłku. Bardzo ważne jest też codzienne wsparcie emocjonalne. Cukrzyca jest chorobą podstępną, często zabierającą seniorowi radość życia i plany na przyszłość. Zdarza się, że wraz z nią do głosu dochodzi depresja czy lęki. Dlatego staraj się słuchać podopiecznego, bądź dla niego oparciem. A jeżeli czujesz, że potrzebna jest profesjonalna pomoc, nie wahaj się zasugerować tego lekarzowi lub rodzinie seniora.
Rola opiekunki osoby starszej z cukrzycą ma wiele aspektów. Zajmując się chorym seniorem, stajesz się nie tylko wsparciem, ale też głównym koordynatorem codziennego życia. To Twoim obowiązkiem jest obserwacja stanu zdrowia podopiecznego i wypełnianie zaleceń lekarzy. Warto więc poszerzać swoją wiedzę na temat cukrzycy, uczestnicząc w szkoleniach i korzystając z materiałów edukacyjnych. Ciągłe podnoszenie kwalifikacji wpłynie pozytywnie na jakość opieki i zwiększy Twoją świadomość na temat choroby.
Źródła:
[1] https://www.diabinfo.de/pl/zycie-z-cukrzyca/cukrzyca-w-zyciu-codziennym/podeszly-wiek-i-opieka.html
[2] https://akademia.nfz.gov.pl/profilaktyka/cukrzyca-u-seniorow-podstawowe-i-dodatkowe-zalecenia/
Etyka zawodowa opiekunki