Przyjmowane przez osobę starszą leki mogą wchodzić w niepożądane reakcje z produktami spożywczymi. Jako opiekunka seniora powinnaś wiedzieć których połączeń unikać oraz z jakimi napojami można podawać podopiecznemu lekarstwa.
Połączenie środków farmakologicznych z jedzeniem i napojami to temat bardzo istotny z punktu widzenia pracy opiekunki osoby starszej w Niemczech. Nie chcemy przecież aby senior cierpiał z powodu niepożądanych reakcji bądź żeby przyjmowane przez niego kuracje obniżyły swoją skuteczność działania. Dzisiaj przyjrzymy się temu tematowi bliżej i poznamy podstawowe zasady (nie) łączenia poszczególnych produktów z lekami.
Niebezpieczne połączenia środków farmakologicznych z żywnością
Zaczniemy od czosnku, czyli składnika często stosowanego podczas przeziębień. Niestety, połączenie czosnku z paracetamolem może uszkodzić wątrobę. Uwaga także na tyraminę, którą znajdziemy w serach dojrzewających, fermentowanych warzywach oraz długodojrzewających wędlinach i kiełbasach. Może być ona przyczyną skoku ciśnienia lub występowania migren u osób przyjmujących niektóre leki.
Kolejne na liście są produkty bogate w błonnik które osłabiają działanie części terapii leczenia niewydolności krążenia i depresji. [1] Poza tym warto wiedzieć, że zbyt tłuste posiłki mogą być odpowiedzialne za przyspieszone i zwiększone wchłanianie preparatów zawierających teofilinę. Są to na przykład leki na astmę czy przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. [2] Te same środki medyczne wchodzą w niekorzystne interakcje z napojami typu kawa czy cola – mogą wpłynąć na nerwowość i zwiększoną częstotliwość rytmu serca.
Osoby stosujące dietę bogatą w witaminę K (czyli jedzące dużo kapusty, sałaty, jajek, brokułów) narażone są na słabsze działanie leków przeciwzakrzepowych przyjmowanych na przykład przy miażdżycy. Natomiast duże dawki witaminy E (czyli dieta bogata w oleje roślinne, orzechy włoskie czy szpinak) mogą wydłużyć czas krzepnięcia krwi i tym samym zwiększyć ryzyko krwawień. Szałwia, miłorząb i czosnek mogą z kolei wzmocnić działanie środków przeciwzakrzepowych, a żeń-szeń czy dziurawiec mogą je osłabić.
Warto też wiedzieć, że przyjmowanie leków z witaminami i minerałami (preparaty witaminowe, suplementy) może negatywnie wpłynąć na ich wchłanianie.
Czym senior może popijać leki a czym nie powinien?
Lekarstwa najlepiej popijać oczywiście letnią wodą. Nie powinna być ona zbyt zmineralizowana aby nie utrudnić wchłonięcia składników leczniczych. [3] Unikamy natomiast soków owocowych (zwłaszcza grejpfrutowego i innych cytrusowych), alkoholu oraz ekstraktów ziołowych z dziurawcem. Mogą one osłabić działanie kuracji bądź zmienić mechanizm jej działania.
Alkohol może również sprawić, że przyjęte medykamenty staną się dla naszego organizmu toksyczne przez co mogą uszkodzić wątrobę lub inne organy. Ponadto napoje wysokoprocentowe osłabiają wchłanianie leków, a na przykład przyjęcie paracetamolu z alkoholem może stanowić już nawet zagrożenie życia. [4] Poza tym mieszanka procentów z lekami przeciwdepresyjnymi, uspokajającymi bądź z tymi na alergię może skutkować większym uczuciem otępienia.
Szczególnie nie zaleca się popijania leków sokiem grejpfrutowym, który wykazuje działanie neutralizujące enzymy wątrobowe. Jest to sytuacja bardzo niekorzystna dla organizmu ponieważ biorą one udział w procesach metabolicznych wielu leków. Połączenie soku grejpfrutowego z lekami na alergię może skutkować wzrostem ich stężenia o kilkaset procent i zaburzeniami rytmu serca. [3] Nie poleca się go też osobom przyjmującym leki na osteoporozę czy niektóre środki na nadciśnienie.
Co ciekawe, lekarstw nie powinno się popijać również mlekiem i innymi produktami zawierającymi nabiał. Powodem jest zawarty w nich wapń, który osłabia proces przyswajania substancji leczniczych, zwłaszcza antybiotyków. Nabiał jest także powodem przyspieszonego rozpadania się kapsułek dojelitowych.
Niestety zarówno herbata, jak i kawa, nie są najlepszym pomysłem jeśli mowa o popijaniu leków. Kofeina może osłabić lub nasilić ich działanie, natomiast zawarta w herbacie teina ogranicza wchłanianie żelaza. Obie te substancje mogą negatywnie wpłynąć na działanie lekarstw.
Podsumowanie – ogólne zasady przyjmowania leków
Sposób przyjmowania poszczególnych leków najlepiej skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. Oni najlepiej doradzą czy środki należy przyjąć przed, w trakcie czy po posiłku. Dla większości lekarstw możesz takie informacje znaleźć także na ulotce. Dobrze zawsze mieć pod ręką plan przyjmowania leków przez podopiecznego rozpisany na kartce. To pomoże zapamiętać które z nich spożywa się na czczo, które w trakcie posiłku, a które na przykład 2 godziny po.
Pamiętaj o tym, że przyjmowanie każdego nowego leku należy skonsultować z farmaceutą. Nawet z pozoru “bezpieczny” syrop na kaszel dostępny bez recepty może wchodzić w niechciane reakcje z lekami przyjmowanymi przez seniora na stałe.
Poza tym miej na uwadze, że wymienione w artykule przykłady wpływu żywności na działanie leków to jedne z wielu. Najlepiej jest dokładnie sprawdzić jakie środki przyjmuje podopieczny i poszukać informacji typowo na ich temat ponieważ każdy lek może wchodzić w reakcje z czymś innym.
Źródła:
[1] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/70973,interakcje-lekow-z-zywnoscia
[2] https://portal.abczdrowie.pl/teofilina
[3] https://www.urovita.pl/interakcje-lekow-z-pozywieniem/
[4] https://www.doz.pl/czytelnia/a16097-Czym_nie_mozna_popijac_lekow_Alkohol_mleko_kawa_i_soki_owocowe__czy_wplywaja_na_przyswajalnosc_lekarstw
[5] https://www.medonet.pl/leki/interakcje-lekow,zabojcze-interakcje,artykul,1681553.html
