.Ostatnie chwile życia większość seniorów chce spędzić w domowym zaciszu, a nie w szpitalu czy w hospicjum. Jak zatem przygotować się do opieki paliatywnej domowej? I o czym szczególnie warto wiedzieć?
Co to znaczy opieka paliatywna
Opieka paliatywna to opieka nad osobami nieuleczalnie chorymi która ma na celu poprawę jakości życia pacjenta, w tym na przykład ulgę w bólu, a nie sam proces wyleczenia. [1] Poza tym opiekunka osoby starszej pomaga w tym, aby senior jak najdłużej pozostał aktywny i w miarę możliwości samodzielny. Liczy się też sama obecność drugiego człowieka oraz wsparcie duchowe.
Przymiotnik „paliatywny” wywodzi się od łacińskiego słowa „paliatus” (okryty płaszczem) i w kontekście medycznym oznacza: „skrywający, łagodzący przykre oznaki choroby”. Można go również łączyć z czasownikiem angielskim „palliate” (załagodzić, ulżyć, uśmierzyć). [2]
Opieka paliatywna to najczęściej ostatnie miesiące czy tygodnie życia człowieka które chciałby on spędzić w domowym zaciszu więc leczenie paliatywne i opieka nad seniorem u kresu jego dni to bardzo delikatna sprawa. Zagadnienie to, jak i sam temat odchodzenia podopiecznego, nie należą do łatwych. Jednak warto mieć na ten temat podstawową wiedzę ponieważ podopieczny z takimi potrzebami może się trafić również nam.
Domowa opieka paliatywna – dla kogo?
Najczęściej pacjentami paliatywnymi są osoby chorujące na nowotwory, AIDS, Alzheimera, demencję, choroby mięśniowo – nerwowe (np. stwardnienie zanikowe boczne), przewlekłą niewydolność sercową w III i IV stadium, udar mózgu, końcowe stadium niewydolności nerek, choroby płuc z zaawansowaną niewydolnością oddechową czy chorzy cierpiący z powodu przewlekłych, trudnych do wygojenia ran. [3]
Na czym polega opieka paliatywna w domu
Z opieki paliatywnej domowej może skorzystać pacjent który wymaga paliatywnego leczenia a jego stan zdrowia oraz warunki domowe na to pozwalają. Jednym z czynników jest obecność opiekunki osoby starszej która będzie czuwała nad seniorem i pomagała mu na co dzień. Oczywiście taki podopieczny ma zagwarantowane wizyty pielęgniarki czy lekarza, ale to właśnie rola opiekunki seniora pozwala mu pozostać w domu na stałe.
Obowiązki opiekunki obejmują podawanie leków (zwłaszcza przeciwbólowych), częste zmiany pozycji ciała, współpracę z lekarzem i pielęgniarką oraz przestrzeganie ich zaleceń. Opiekunki muszą również znać procesy pielęgnacyjne i higieniczne oraz w razie potrzeby wiedzieć jak prawidłowo karmić seniora. Najcenniejsza jest jednak obecność opiekunki i jej wsparcie psychologiczne.
Osoba terminalnie chora mierzy się z całą gamą emocji, od strachu po nerwowość i agresję. To naturalne stany tak więc należy uzbroić się w cierpliwość i wykazać zrozumieniem. Senior boi się odejścia, w pewnym sensie jest wykluczony z życia społecznego. Cierpi z powodu rozmaitych dolegliwości – ma więc prawo czuć się źle i okazywać niezadowolenie na swój własny sposób. Ewentualnych niemiłych słów opiekunka seniora nie powinna brać do siebie.
Dobrze jest skupić się na stworzeniu spokojnej atmosfery pełnej zrozumienia i wsparcia. Należy również pomóc w oswajaniu się z myślą o odejściu. Na samopoczucie seniora może pozytywnie wpłynąć bliskość rodziny i znajomych tak więc warto organizować ich regularne wizyty.
Akcesoria potrzebne do leczenia paliatywnego w domu
Sam proces opieki domowej wspierają akcesoria i sprzęty które warto mieć na miejscu aby podopieczny czuł się jak najbardziej komfortowo. Należą do nich specjalne kosmetyki i maści (na przykład chroniące skórę seniora przed działaniem moczu), majtki chłonne, pieluchomajtki czy podkłady jednorazowe. Szczególną uwagę należy zwrócić na pielęgnację która ma na celu uniknięcie tworzenia się odleżyn.
Często wypożycza się lub kupuje specjalistyczne sprzęty typu łóżko z możliwością regulacji, kule, balkonik, glukometr, wózek inwalidzki, inhalator, maski tlenowe, sprzęt służący do żywienia dojelitowego, aparat do mierzenia ciśnienia i tak dalej. Warto zadbać o ich dostępność, a jeśli czegoś brakuje – jak najszybciej poinformować rodzinę chorego. Często hospicja czy inne instytucje wypożyczają potrzebne akcesoria i sprzęty nawet za darmo.
W sytuacji gdy nie jesteśmy czegoś pewne – zawsze warto zapytać o poradę lekarza prowadzącego, pielęgniarkę lub rehabilitanta. Osoby te udzielą najlepszej rady bazując na swoim wieloletnim doświadczeniu.
Podsumowanie
W opiece paliatywnej szczególnie ważna jest delikatność i empatia. Nie tylko uważność fizyczna, na przykład wtedy kiedy robimy wszystko, aby podopieczny odczuwał jak najmniej bólu. Istotne jest też wsparcie mentalne i dbanie o to, aby senior czuł się wysłuchany, zaopiekowany i ani przez moment nie poczuł się samotny. Dobrze jest opowiadać o bieżących sprawach życia codziennego, rozmawiać o duchowości czy powspominać z podopiecznym miłe wydarzenia z jego przeszłości. Opiekunka osoby starszej nierzadko jest towarzyszem w tej ostatniej drodze życia więc warto dać z siebie wszystko i dbać o komfort chorego aż do ostatnich chwil.
Przeczytaj więcej o pracy opiekunki osoby starszej w Niemczech oraz o tym jak opiekować się seniorem cierpiącym na refluks żołądka.
Źródła:
[1] https://www.seni24.pl/poradnik/Wpis/422-opieka-paliatywna-co-to-dla-kogo-opieka-paliatywna-w-domu
[2] https://www.zwrotnikraka.pl/opieka-paliatywna/
[3] https://jms.ump.edu.pl/uploads/2011/1/3_1_80_2011.pdf
