Temat śmierci i odejścia nie jest zagadnieniem łatwym. Często nie wiemy w jaki sposób możemy pomóc osobie w żałobie. Dzisiaj poszukamy odpowiedzi na pytanie: jak opiekunka osoby starszej może wesprzeć seniora w tym trudnym i smutnym okresie?
Odejście bliskiej osoby
Śmierć to część życia każdego z nas. Starzenie się i umieranie to proces smutny, ale nieunikniony. Podopieczny, z racji swojego wieku, ze stratą bliskiej osoby miał już do czynienia lub będzie miał w najbliższym czasie. Odchodzą przyjaciele, sąsiedzi, jak i życiowy partner seniora. Zwłaszcza w podeszłym wieku – kruchość życia często dochodzi do nas w bardzo bolesny sposób. Czujemy samotność, złość, smutek i lęk. Nie jest łatwo pogodzić się z odejściem ukochanej osoby i zaakceptować nową rzeczywistość.
„Śmierć nie jest przeciwieństwem życia, a jego częścią.” [1]
Haruki Murakami
Poradzenie sobie ze śmiercią to sprawa bardzo indywidualna i intymna. Istnieją jednak sposoby na sprawienie, żeby ten trudny czas był choć trochę spokojniejszy i po prostu… znośny. Co zatem może zrobić opiekunka osoby starszej? I jak możemy pomóc osobie w żałobie?
Pomóż seniorowi przejść wszystkie fazy żałoby
Wiadomość o śmierci bliskiej osoby wywołuje wiele emocji. Najpierw jest to szok i niedowierzanie. Następnie cała gama różnych uczuć. Pustka, tęsknota, rozpacz, zaprzeczenie, złość, odcięcie się od własnych emocji… Wiele osób wpada również w depresję i nie ma siły na wykonywanie najprostszych czynności. Kluczem do dobrego przeżycia żałoby jest pozwolenie sobie na wszystkie te emocje. Pomóż seniorowi w “wygadaniu” się. Wysłuchaj go uważnie i pozwól na powspominanie zmarłego oraz wypłakanie się. Zaopiekuj się osobą starszą szczególnie uważnie ponieważ w takich chwilach podwójnie tego potrzebuje.
Uszanuj też granice. Niektórzy nie chcą rozmawiać na temat swojego bólu, inni z kolei mogliby to robić godzinami. Bądź dostępna. Zaoferuj swoje wsparcie, ciepłą herbatę, książkę na temat radzenia sobie ze stratą, wspólną modlitwę i wszystko to, co mogłoby pomóc podopiecznemu. Może to być wizyta u psychologa, znalezienie grupy wsparcia, spacer na cmentarz czy przeglądanie starych zdjęć. Obserwuj potrzeby seniora. Niektórzy komunikują je od razu, inni gotowi są na to dopiero z czasem.
Jeśli masz do czynienia z seniorem który zamknął się w sobie i nie chce otrzymywać wsparcia – nie zrażaj się. Sama Twoja obecność już wiele znaczy. Poza tym nawet pytania typu “czy mogę coś dla ciebie zrobić?”, “czy czegoś potrzebujesz?” sprawią, że podopieczny nie będzie czuł się opuszczony i aż tak bardzo samotny. [2] Osoba w kryzysie nie zawsze potrafi zakomunikować, że nas potrzebuje, tak więc sprawdzajmy jej stan na bieżąco. [3]
Opiekunka osoby starszej może zauważyć pewne symptomy sama i spróbować podjąć rozmowę. Należą do nich m.in.: brak apetytu, bezsenność, problemy trawienne, obniżony nastrój, unikanie kontaktu z innymi czy porzucenie codziennych aktywności na rzecz godzin spędzonych w łóżku.
Poproś o “instrukcję obsługi”
Dobrym pomysłem jest także zwyczajne zapytanie seniora czego od nas potrzebuje. Każdy reaguje na żałobę inaczej, a jasna komunikacja, oprócz codziennej obecności, jest bardzo wskazana. [4] Jak już wspomnieliśmy wyżej, potrzeby seniora mogą się zmieniać, a żałoba przechodzić w kolejne etapy. Nasza dostępność i uwaga pozwolą na odpowiednie wsparcie osoby starszej w tym ciężkim czasie.
Lęk o swoje zdrowie i życie – jak wesprzeć podopiecznego?
Odejście najbliższych może pobudzić w podopiecznym lęk o jego własne zdrowie i życie. Może on mieć poczucie, że nic go już w życiu nie czeka i zacząć zamykać się w sobie. Opiekunka seniora może zadbać o to, aby podopieczny nie zapomniał o radości życia. Pomoże tu aktywność fizyczna, na przykład spacery które bardzo uspokajają, a przy okazji kontakt z naturą poprawia samopoczucie psychiczne.
Sprawdzi się również delikatne angażowanie osoby starszej do codziennych zadań tak, aby nie czuła się samotna i bezużyteczna. Kolejnym sposobem jest kontakt z innymi ludźmi i organizowanie spotkań towarzyskich. Dobrze zadziała również odnowienie zainteresowania starym hobby sprzed lat. Albo nauka czegoś nowego: ogrodnictwa, malowania, pieczenia ciast, gotowania, gier czy obsługi komputera. Każde zajęcie aktywizujące seniora może pomóc w obniżeniu poziomu lęku i poprawić samopoczucie. Aktywności dobieramy do stanu podopiecznego oraz tego, czy jest on na nie “gotowy”. Miejmy na uwadze to, że w początkowej fazie pewnie nie będzie on nimi zainteresowany ponieważ w momencie śmierci bliskiej osoby zawalił mu się cały świat.
Oczywiście jeśli stan podopiecznego jest poważny i lęki bądź nastroje depresyjne utrzymują się – zalecany jest kontakt z psychologiem lub lekarzem prowadzącym.
Podsumowanie
Warto pamiętać o tym, że proces żałoby nie trwa kilku tygodni, a miesiące i lata. Daj więc seniorowi czas.
Opiekunka osoby starszej powinna wykazać się empatią, delikatnością, ale i cierpliwością. Bądźmy więc obok podopiecznego, dbajmy o jego sen oraz posiłki, dopytujmy jak mija dzień i czy czegoś nie potrzebuje. Wspieranie seniora w żałobie może sprawić, że cały proces radzenia sobie z nią będzie dla niego mniej dotkliwy. [5]
Nie zapomnijmy też o zadbaniu o siebie. Towarzyszenie w żałobie także nie jest łatwe. Znajdźmy czas na swoje przemyślenia, relaks i kontakt z bliskimi osobami.
Przeczytaj więcej o pracy opiekunki osoby starszej w Niemczech oraz o tym jak utrzymać balans pracując w opiece.
Źródła:
[1] https://lubimyczytac.pl/cytat/1012
[2] https://zdrowaglowa.pl/jak-byc-wsparciem-dla-osoby-w-zalobie/
[3] https://naglesami.org.pl/artykuly/jak-byc-wsparciem-dla-osoby-w-zalobie/
[4] https://zdrowaglowa.pl/jak-byc-wsparciem-dla-osoby-w-zalobie/
[5] https://psychomedic.pl/jak-pomoc-w-zalobie/
