Jak rozmawiać z osobą starszą? I czego zdecydowanie unikać w komunikacji z seniorem? Tym tematem zajmiemy się w dzisiejszym artykule.
Sprawność umysłowa a wiek
Wraz z wiekiem często obniżają się zdolności intelektualne człowieka. Ma on problemy z pamięcią, dobraniem właściwych słów, a słuch i wzrok również nie są już takie, jak kiedyś. Odpowiednia komunikacja z seniorem jest bardzo ważna na co dzień. Opiekunce ułatwia pracę, a sam podopieczny czuje się spokojniejszy wiedząc, co dokładnie się wokół niego dzieje i czego może się spodziewać. Stworzenie takiego bezpiecznego środowiska i atmosfery zaufania to ważna część pracy opiekunki osoby starszej. Dodatkowo warto też nawiązać przyjazną więź z podopiecznym żeby miło spędzić czas na szteli.
Pamiętajmy o tym, że każdy senior to osoby przypadek. Każdy ma inny charakter, cierpi na różne dolegliwości i posiada swoje własne preferencje dotyczące komunikacji. Jak więc rozmawiać się z seniorem? I jakich błędów nie popełniać?
Mów głośno i wyraźnie – senior będzie Ci za to wdzięczny
Ubytek słuchu, który następuje wraz z wiekiem, związany jest głównie ze starzeniem się komórek słuchowych. [1] Utrudnia on codzienne funkcjonowanie i może być powodem wycofania się z życia społecznego. Poza tym senior może mieć problemy ze wzrokiem czy zaburzenia mowy ciała spowodowane chorobami. Warto zadbać o komfort seniora i zachęcać go do towarzystwa oraz aktywności.
W tym celu mów powoli, głośno i wyraźnie. Pomoże też odpowiednia mowa ciała. Utrzymywanie kontaktu wzrokowego i potakiwanie pokazuje zainteresowanie z naszej strony. W razie potrzeby możemy także zadawać pytania pomocnicze aby pomóc podopiecznemu jeszcze lepiej nas zrozumieć. Jeśli istnieje taka konieczność – wycisz niepotrzebne dźwięki w tle. Zamknij okno, wyłącz telewizor albo ścisz radio.
Proste zdania to klucz do dobrej komunikacji
Jasne komunikaty to klucz do udanej rozmowy z seniorem. Postaraj się aby wypowiadane zdania były proste, a nie nazbyt skomplikowane. Dobrze żeby senior rozumiał Cię bez namysłu i nie musiał zastanawiać się nad sensem wypowiedzi. Trudność wypowiadanych zdań dopasuj do zdolności intelektualnych podopiecznego. Wiadomo, że czasami trafiają się osoby starsze, które zachowują pełną jasność umysłu i możemy z nimi rozmawiać jak ze swoimi równolatkami.
Emocje na wodzy
Nawet jeśli senior cierpi na demencję czy chorobę Alzheimera i zadaje te same pytania po raz dwudziesty – panuj nad emocjami. Niecierpliwość i złość nic nie zmienią, a mogą seniora niepotrzebnie przestraszyć lub wzbudzić agresję i wrogość. Mów do osoby starszej spokojnym tonem i w razie potrzeby powtarzaj swoje wypowiedzi. Nasza mimika, ton głosu i odpowiednie słownictwo mogą bardzo pomóc w budowaniu werbalnego i niewerbalnego komunikatu.
Niecierpliwość i ponaglanie
Wraz z wiekiem osoby starsze potrzebują więcej czasu, żeby przypomnieć sobie dane słowo lub w ogóle to, o czym chciały nam powiedzieć. Nie okazujmy w takich momentach zniecierpliwienia, nie stresujmy seniora i nie ponaglajmy go. Pozwólmy mu na spokojnie dobrać odpowiednie słowa i wykażmy się cierpliwością. Samodzielne dokończenie zdania daje osobie starszej komfort i poczucie sprawczości. Naszym celem jest to, aby nie poczuła się ona nieważna i mniej sprawna. Starajmy się nie przerywać wypowiedzi seniora i nic ze swojej strony nie dopowiadać zanim nie skończy on mówić.
Pouczanie i dawanie dobrych rad
Żeby senior czuł się w naszym towarzystwie dobrze – nie należy go poprawiać i krytykować. Dotyczy to również codziennego pouczania. Nie każdy lubi słuchać “dobrych rad”, tak więc bądźmy w tej kwestii szczególnie delikatne. Szacunek, serdeczność i empatyczne podejście to podstawa.
Komunikacja a poczucie bezpieczeństwa seniora
Komunikaty płynące z naszej strony pomagają nawiązać relację z podopiecznym, ale przyczyniają się także do budowania jego poczucia bezpieczeństwa. Dobrze jest informować seniora o tym, co zamierzamy za chwilę zrobić. Dotyczy to zwłaszcza czynności z jego udziałem takich jak podniesienie ręki, nogi, przejście do łazienki w celu umycia czy podanie leku. Opowiadaj seniorowi o tym, co stanie się za chwilę i o co go poprosisz. Taka komunikacja ograniczy niespokojne reakcje osoby starszej i pomoże w zbudowaniu zaufania.
Czy na pewno dobrze się rozumiemy?
W razie potrzeby, aby sprawdzić czy na pewno dobrze zrozumiałaś intencje podopiecznego, możesz użyć parafrazy. Powtórz to, co senior przed chwilą powiedział. W razie wątpliwości śmiało zadawaj dodatkowe pytania.
Rodzina wie najlepiej
Jeśli nadal masz problemy z komunikacją z podopiecznym – zapytaj o radę jego najbliższych. Rodzinę, znajomych czy sąsiadów. Oni znają go od lat i mogą doradzić jaki styl komunikacji preferuje, czego nie lubi i na co trzeba być szczególnie uważnym.
Podsumowanie
W podeszłym wieku ciało i umysł mogą odmawiać posłuszeństwa. Dlatego też opiekunka osoby starszej powinna wykazywać się empatią w komunikacji z seniorem. Zrozumienie, serdeczność i cierpliwość to jedne z najważniejszych rzeczy, które możemy mu podarować. Pamiętajmy też o tym, że każdy podopieczny jest inny, tak więc sposób komunikacji powinien być dopasowany do jego stanu zdrowia, charakteru i preferencji.
Przeczytaj więcej o pracy opiekunki osoby starszej oraz o komunikacji z trudnym podopiecznym.
Źródła:
[1] https://www.kind.com/pl-pl/magazyn/sluch/niedosluch-osob-starszych/
[2] http://pte.bydgoszcz.pl/wp-content/uploads/2018/12/4P-Opieka-nad-osob%C4%85-starsz%C4%85-sztuka-komnikacji-wskaz%C3%B3wki-dla-opiekuna-faktycznego.pdf
