Niejednokrotnie zastanawiamy się czego jeszcze może potrzebować nasz podopieczny? Czy spełniamy wszystkie jego potrzeby? A może o czymś zapominamy? Dzisiaj przyjrzymy się bliżej hierarchii potrzeb człowieka.
Praca opiekunki osoby starszej a potrzeby seniora
Nieistotne czy jedziesz do pracy w charakterze opiekunki osoby starszej po raz pierwszy czy dwudziesty. Zawsze warto przypomnieć sobie czego tak naprawdę potrzebuje od nas każdy podopieczny i odpowiedzieć sobie na pytanie: co jeszcze mogę osobie starszej ze swojej strony zapewnić?
Czy wszystkie potrzeby seniora są zaspokojone? Czy dbam, poza potrzebami fizjologicznymi, także o wyższe potrzeby podopiecznego?
Hierarchia potrzeb człowieka
Powszechnie znana piramida Maslowa ukazuje potrzeby człowieka, od tych najważniejszych i najbardziej podstawowych, aż po te “wyższego rzędu”. Samą podstawą są oczywiście potrzeby fizjologiczne. Jest to jedzenie, picie, powietrze, sen, ciepło, higiena i inne, istotne czynniki potrzebne do przetrwania.
Niezaspokojenie ich może wpłynąć na zachowanie seniora a także wyprzeć inne potrzeby na drugi plan. Jeśli podopieczny jest samodzielny – rolą opiekunki będzie pomoc w zakupach i tym podobne zadania. Natomiast jeśli jest poważnie chory, wtedy jesteśmy już odpowiedzialne za realizowanie większości podstawowych potrzeb fizjologicznych podopiecznego.
Kolejne potrzeby, idąc ku górze piramidy, to potrzeby bezpieczeństwa, miłości i przynależności, szacunku i uznania oraz samorealizacji. Więcej o nich piszemy poniżej. Zastanów się czy wspierasz podopiecznego w realizacji wszystkich lub większości potrzeb? A jeśli nie, to w jaki jeszcze sposób możesz okazać swoje wsparcie?
Potrzeby bezpieczeństwa u seniora
Opiekunka osoby starszej w kwestii poczucia bezpieczeństwa seniora odgrywa naprawdę istotną rolę. Sama jej obecność i chęć pomocy przypomina podopiecznemu, że nie jest on sam i ma na kogo liczyć. Jeśli jego samopoczucie pogorszy się, potknie się na schodach albo będzie miał wysoką gorączkę – zawsze obok jest ktoś, kto to zauważy i udzieli swojego wsparcia. Spełniona potrzeba bezpieczeństwa to pewność, że senior może na nas polegać.
Potrzeby miłości i przynależności
Kolejny poziom potrzeb człowieka to ten interpersonalny i bardziej intymny. Potrzeba przynależności i akceptacji grupy społecznej jest bardzo silna i zdecydowanie wpływa na dobre samopoczucie podopiecznego. Dlatego tak istotne jest nie izolowanie osoby starszej i dalsze branie udziału w życiu społecznym miasteczka lub wsi. Wyjścia do kościoła, przynależność do klubu seniora czy najzwyklejsze spotkania przy kawie realizują potrzebę przynależności i miłości. Takie działania obniżają ryzyko depresji, poczucia bezsensu życia, lęku społecznego i poczucia samotności. Są to trudne emocje na które osoby starsze są znacząco bardziej narażone z racji upływających lat.
Związki społeczne nie muszą być szerokie – czasami może to być też tylko relacja rodzinna, sąsiedzka, partnerska czy powiernicza. Tak więc akceptację i poczucie przynależności senior może otrzymać również od opiekunki osoby starszej, a ta relacja może okazać się jedną z najważniejszych w jego życiu.
Potrzeby szacunku i uznania
Kolejna grupa potrzeb dotyczy szacunku. W naszej pracy warto pamiętać o tym, aby osoby starsze traktować z szacunkiem i godnością. Liczyć się z ich zdaniem i preferencjami. Tutaj ponownie wraca także wątek akceptacji i okazywania wsparcia. Nawet kiedy schorowane ciało seniora odmawia posłuszeństwa, a nasza cierpliwość jest na skraju wytrzymałości. Pamiętajmy też o tym aby pozwolić seniorowi być na tyle samodzielnym, na ile tylko jest to tylko możliwe. Pozwoli to utrzymać jego poczucie własnej wartości i sprawczości na wysokim poziomie.
Potrzeby samorealizacji podopiecznego
Jeśli mowa o potrzebie samorealizacji – warto porozmawiać o tym z seniorem. Czy jest jakieś zajęcie, które chciałby zacząć praktykować? Hobby z młodości, do którego chciałby wrócić? Cokolwiek, co da poczucie wewnętrznej satysfakcji i samorealizacji. Niejednokrotnie wystarczy tylko odrobina zachęty ze strony opiekunki osoby starszej aby temat potoczył się dalej sam.
W tej grupie potrzeb mieszczą się również potrzeby estetyczne oraz duchowe. Poświęćmy temu choć trochę uwagi aby podopieczny czuł się zaopiekowany nie tylko fizycznie, ale i psychicznie. Ponadto często pomijaną kwestią jest pragnienie czucia się potrzebnym i robienia czegoś społecznie użytecznego. Wspierajmy podopiecznego w realizacji tego celu tak, aby nie czuł się – z racji swojego wieku – zepchnięty na margines społeczny.
Podsumowanie
Potrzeby człowieka realizowane są zazwyczaj po kolei, od tych najbardziej podstawowych. Nie jest to jednak regułą. Dodatkowo na stosunek seniora do swoich potrzeb wpływają też czynniki środowiskowe, genetyczne, wydarzenia z przeszłości czy behawioralny system bodźców. [1] Patrzmy więc na każdego seniora jak na indywidualną jednostkę. Obserwujmy i zadawajmy pytania. Niektóre potrzeby pozostają niewypowiedziane, a często wystarczy tylko zapytać.
Dowiedz się więcej o pracy opiekunki seniora oraz o zaburzeniach psychicznych u osób starszych.
Źródła:
[1] https://pl.wikipedia.org/wiki/Hierarchia_potrzeb
