Miażdżyca u osoby starszejMiażdżyca jest przewlekłą chorobą atakującą naczynia krwionośne. Może rozwijać się niepostrzeżenie przez wiele lat, gdyż w pierwszych stadiach jest bezobjawowa. Niestety, z biegiem lat jej skutki stają się coraz bardziej dotkliwe. Mowa tutaj szczególnie o osobach starszych, dla których ograniczony przepływ krwi przez tętnice oznacza niebezpieczne powikłania. Miażdżyca u osoby starszej jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów i trwałej niepełnosprawności. Jakie są skutki nieleczonej miażdżycy i jak im zapobiegać? Sprawdź.
Co to jest miażdżyca i skąd się bierze?
Jak już wspomnieliśmy we wstępie, miażdżyca to przewlekła choroba tętnic. Chorują na nią najczęściej osoby, które ukończyły 50. rok życia. Według szacunkowych badań obecnie na miażdżycę może cierpieć około 700 tysięcy osób; jest ona pośrednią lub bezpośrednią przyczyną 60 tysięcy zgonów rocznie. Specjaliści alarmują: co roku odnotowuje się coraz więcej przypadków zachorowania. Miażdżyca stała się więc kolejną, poważną chorobą cywilizacyjną. Co wpływa na jej rozwój?
- Struktura żył i tętnic – w młodym wieku tętnice są bardzo elastyczne, a z upływem lat stają się coraz twardsze. Zmiany te rozpoczynają się wcześnie, bo w wieku około 20 lat.
- Zamykanie światła żył – odkładające się wewnątrz żył lipidy, białka i sole wapienne stopniowo zamieniają się w blaszkę miażdżycową. Za ich obecność odpowiada „zły” cholesterol LDL.
Zmiany te zachodzą w organizmie przez lata, często niepostrzeżenie. Chory nie wie, że jego żyły przepuszczają coraz mniej krwi, dlatego rzadko podejmuje działania profilaktyczne. W efekcie powoli rozwija się miażdżyca. Zwykle dotyczy ona największych tętnic: szyjnej, tętnic nóg, nerek i mózgu.
Główną przyczyną wystąpienia miażdżycy jest niewłaściwa, wysoce niezdrowa dieta. Za odkładanie się blaszek miażdżycowych odpowiadają takie produkty, jak czerwone mięso, wysoko przetworzona żywność czy jedzenie typu fast food. Inne czynniki, które przyczyniają się do rozwoju choroby, to chociażby życie w stresie, brak aktywności fizycznej i obecność innych schorzeń przewlekłych (np. cukrzyca, otyłość). Pierwsze objawy miażdżycy u osób starszych mogą pojawić się już około 50. roku życia – wtedy zwykle światło tętnic jest zmniejszone niemal o połowę. Chory może skarżyć się na zaburzenia czucia, widzenia, równowagi, na dezorientację i zawroty głowy. Miażdżyca kończyn dolnych objawia się bólem i skurczami nóg, a także owrzodzeniami. Inne, nieswoiste symptomy to bóle brzucha czy nadciśnienie.
Skutki nieleczonej miażdżycy
Pojawienie się objawów miażdżycy to zwykle ostatni dzwonek, by rozpocząć leczenie. Jeśli chory tego nie zrobi, konsekwencje mogą być bardzo poważne. Czym grozi nieleczona miażdżyca?
Choroby sercowo-naczyniowe
Do najpoważniejszych konsekwencji nieleczonej miażdżycy należą schorzenia sercowo-naczyniowe. Mowa tutaj przede wszystkim o chorobie niedokrwiennej serca i nadciśnieniu tętniczym. Nagromadzone w tętnicach wieńcowych blaszki miażdżycowe stopniowo zmniejszają przepływ krwi do serca. W efekcie chory odczuwa silny ból, tak zwany wieńcowy, który pojawia się w trakcie wysiłku fizycznego lub w stresujących sytuacjach. Gdy chory przez chwilę odpocznie, wszystko wraca do normy. Jest to jednak sytuacja potencjalnie zagrażająca życiu. W chwili, gdy blaszka miażdżycowa pęknie, może powstać zakrzep, który zupełnie zablokuje światło tętnicy. A wtedy może dojść nawet do zawału serca.
Problemy z krążeniem w kończynach
Wśród osób starszych dużym problemem jest miażdżyca tętnic w nogach. Utrudnia ona chodzenie i normalne funkcjonowanie. Choroba objawia się bólem podczas stawiania kroków – lekarze nazywają ten objaw chromaniem przestankowym. Oznacza on, że chory co jakiś czas musi się zatrzymywać i czekać, aż dokuczliwy ból mnie. Postępujące niedokrwienie może skutkować owrzodzeniami, martwicą tkanek, a nawet koniecznością amputacji.
Udar mózgu
Zwężenie światła tętnic może prowadzić do niedokrwienia mózgu. Stąd już, niestety, prosta droga do wystąpienia udaru. Udar atakuje nagle i niespodziewanie, często prowadząc do poważnych zaburzeń neurologicznych. Uszkodzeniu ulegają struktury odpowiadające za pracę mięśni. Osoby po udarze mogą mieć więc niedowład kończyn czy zaburzenia mowy; często też tracą zdolności poznawcze. Wielu z nich wymaga stałej opieki i rehabilitacji.
Przewlekła niewydolność nerek
Miażdżyca tętnic nerkowych również jest groźna dla zdrowia. Prowadzi bowiem do niedotlenienia nerek, które po pewnym czasie nie są już w stanie skutecznie filtrować krwi. W efekcie w organizmie chorego gromadzą się toksyny, a on sam potrzebuje specjalistycznej opieki, w tym przede wszystkim dializ.
Tętniaki aorty
W wyniku choroby dochodzi też do osłabienia ścian tętnic. Jest to szczególnie groźna sytuacja, gdyż sprzyja powstawaniu tętniaków aorty. Pęknięcie takiego tętniaka wywołuje silny krwotok, który może prowadzić nawet do śmierci.
Życie seniora chorego na miażdżycę
Miażdżyca, zwłaszcza w zaawansowanym stadium, poważnie utrudnia życie seniora. Chory codziennie zmaga się z przewlekłym bólem, trudno mu się poruszać i stopniowo traci samodzielność. Regularnie też musi stawiać się na wizyty lekarskie, co często stanowi spore obciążenie fizyczne i psychiczne. Nierzadko więc do objawów miażdżycy dołączają problemy takie jak lęk czy depresja. Senior widzi, że jego zdrowie się pogarsza, więc boi się przyszłości i jednocześnie nie ma nadziei na poprawę swojej sytuacji. W takim przypadku nie warto zwlekać z wizytą u specjalisty.
Czy miażdżycę można wyleczyć? Nie do końca – można natomiast spowolnić jej rozwój albo całkowicie mu zapobiec. Jeśli senior już choruje, priorytetem powinno być uniknięcie poważnych powikłań. Dlatego niezależnie od stadium choroby dobrze jest wdrożyć działania profilaktyczne. Należą do nich: zdrowa, lekka dieta, codzienna aktywność fizyczna, kontrolowanie ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu, a także zaprzestanie palenia tytoniu. Zachęcaj podopiecznego do regularnych wizyt lekarskich. Specjalista dobierze odpowiednią terapię, a jeśli trzeba będzie, zmieni dotychczasowe dawki leków. Pamiętaj: zdrowa dieta zapobiega tworzeniu się blaszek miażdżycowych, a ruch pomaga zachować sprawny układ krążenia. Bardzo ważne jest też unikanie stresu, który może negatywnie wpłynąć na pracę naczyń krwionośnych.
Miażdżyca, zwłaszcza w podeszłym wieku, jest poważną, podstępną chorobą, która może skutkować groźnymi dla życia powikłaniami. Niestety, badania pokazują, że wśród seniorów to schorzenie jest powszechne. Pocieszeniem może być fakt, że jego nasilenie zależy od wielu czynników, w tym od stylu życia i odpowiedniej profilaktyki. Jeżeli Ty, jako opiekunka, zadbasz o zdrową codzienność swojego podopiecznego, będzie on mógł cieszyć się sprawnością przez długie lata.
Źródła:
[1] https://journals.viamedica.pl/chirurgia_polska/article/view/28800/23565
wymagający podopieczny
opiekunka osoby starszej